category_news
Met lagere fosfaatgebruiksruimte op klei kan organische stofgehalte op pijl blijven, maar het kost meer
Door invoering van de nieuwe, gecombineerde fosfaatindicator (om de fosfaattoestand van de bodem vast te stellen) daalt op een groot aantal akkerbouwbedrijven op kleigrond de fosfaatgebruiksruimte. Soms tot wel 20%. Dit betekent in de meeste gevallen dat er minder organische mest aangevoerd kan worden en dat heeft effect op de organische stof voorziening van kleigronden in Nederland.
Bureaustudie naar effecten en maatregelen
In opdracht van BO Akkerbouw hebben WUR Open Teelten en het NMI een bureaustudie uitgevoerd waarin is onderzocht of de nieuwe fosfaatindicatoren negatieve effecten hebben op het OS-gehalte en de bodemvruchtbaarheid op kleigrond, en hoe groot deze effecten zijn. Verder is gekeken naar maatregelen die genomen kunnen worden om deze negatieve effecten te voorkomen. Ook is uitgerekend wat het effect is op de kosten en baten voor de akkerbouwer.
Compenseren met kunstmest
Het verlagen van de fosfaatgebruiksruimte blijkt, met een daling van ongeveer 0.1% in een periode van 50 jaar, een beperkt effect te hebben op het OS-gehalte van de bodem. De nutriëntenbalansen worden wel negatief beïnvloed. Door de lagere aanvoer van organische bemesting daalt de aanvoer van alle nutriënten. Dit moet met kunstmest gecompenseerd worden en die kosten zijn hoger dan de organische mestvormen, vooral bij de huidige meststoffenprijzen. De extra kosten per hectare kunnen variëren tussen de €10,- en €80,-, afhankelijk van het bouwplan.
Verschillende scenario’s doorberekend
Om het negatieve effect op het OS-gehalte op te heffen zijn verschillende scenario’s doorgerekend. Als een deel van de varkensdrijfmest vervangen wordt door een combinatie van dunne fractie varkensdrijfmest (laag in fosfaat) en groencompost stijgt het OS-gehalte licht (0.3 – 0.5% over 50 jaar). Ook worden de nutriëntenbalansen positiever, onder andere door de gedeeltelijke fosfaatvrije voet van groencompost. Wel stijgen de kosten door deze aanpassing in mestvorm met een extra €8,- tot €64,- per hectare. Daarnaast is de beschikbaarheid van goede kwaliteit groencompost niet hoog genoeg om deze maatregel op alle bedrijven toe te passen. Het verruimen van het bouwplan met meer granen en groenbemesters kan ook licht positief uitpakken voor het OS-gehalte. Deze maatregel verlaagd het bedrijfssaldo wel met €100 tot €600 per hectare en zal daarom niet snel toegepast worden.
Advies & rapport
Naar aanleiding van dit project wordt geadviseerd de fosfaatindicator en de gevolgen voor de P-gebruiksnormen voor kleigronden te herzien. Deze gronden hebben een laag risico op fosfaatuitspoeling waardoor er geen milieuwinst behaald zal worden met lagere gebruiksnormen. Wel resulteert het in een daling van het verdienvermogen voor de akkerbouwers en een hogere afhankelijkheid van kunstmest, wat de carbon footprint kan laten stijgen.
Lees hier het volledige rapport:Effect verlaagde fosfaataanvoer op het organische stofgehalte - Eindrapport december 2022.